Trong những năm trở lại đây, ngành công nghệ thông tin trở nên vô cùng “hot”. Nhận thấy điều đó các bạn trẻ đổ xô học theo ngành lập trình: một là vì sức hút của thị trường hai nữa là cũng vì để thỏa mãn đam mê, yêu thích đối với công nghệ.
Kéo theo đó là các từ khóa như “lập trình”, “ngôn ngữ lập trình” đứng top tìm kiếm trên các trang mạng trên các thiết bị thông minh. Với bài viết này cùng chúng trả lời cho câu hỏi: Nên học ngôn ngữ lập trình nào nhé.
Ngôn ngữ lập trình là gì?
Ngôn ngữ lập trình là dạng ngôn ngữ được chuẩn hóa theo một hệ thống các quy tắc riêng, sao cho qua đó người lập trình có thể mô tả các chương trình làm việc dành cho thiết bị điện tử mà cả con người và các thiết bị đó đều hiểu được.
Ngôn ngữ lập trình được chia thành:
Ngôn ngữ máy
Là ngôn ngữ nền tảng của bộ vi xử lý. Các chương trình được viết trong tất cả các loại ngôn ngữ khác cuối cùng đều được chuyển thành ngôn ngữ máy trước khi chương trình đó được thi hành. Các lệnh viết bằng ngôn ngữ máy ở dạng mã nhị phân hoặc mã hexa.
- Ưu điểm: khai thác triệt để tính năng phần cứng của máy tính, có thể trực tiếp hiểu được, không cần chương trình dịch.
- Nhược điểm: khó hiểu, khó nhớ, sử dụng nhiều câu lệnh để biểu diễn các thao tác.
Hợp ngữ
Là một ngôn ngữ lập trình bậc thấp, nó dùng các từ viết tắt trong tiếng Anh để viết chương trình. Ví dụ: Input= nhập; add = phép cộng; sub = phép trừ,.v.v..
Hợp ngữ đã từng được dùng rộng rãi trong tất cả các khía cạnh lập trình, nhưng ngày nay nó dùng chủ yếu để giao tiếp trực tiếp với phần cứng hoặc xử lý các vấn đề liên quan đến tốc độ cao. Điển hình như các trình điều khiển thiết bị, các hệ thống nhúng cấp thấp và các ứng dụng thời gian thực.
- Ưu điểm: khai thác triệt để tính năng phần cứng
- Nhược điểm: đã thuận lợi cho các nhà lập trình chuyên nghiệp nhưng chưa thích hợp với số đông người lập trình. Để máy tính hiểu cần có chương trình hợp dịch để chuyển hợp ngữ sang ngôn ngữ máy.
Ngôn ngữ bậc cao
Là ngôn ngữ, có tính độc lập cao, ít phụ thuộc vào loại thiết bị (loại vi xử lý) cũng như các trình dịch. Một số ngôn ngữ lập trình bậc cao phổ biến hiện nay như: C, C++, Java, Pascal, PHP, Visual Bas
- Ưu điểm: dễ hiểu, dễ chỉnh sửa, tính độc lập cao.
- Nhược điểm: Để máy tính hiểu được, cần phải có chương trình dịch để chuyển từ ngôn ngữ bậc cao sang ngôn ngữ máy.
Nên học ngôn ngữ lập trình nào.
Lập trình Web
- PHP là thứ bạn nên chọn nếu muốn làm việc nhiều với CMS
- Java là ngôn ngữ bạn nên chọn nếu muốn làm hệ thống lớn, phức tạp (Đây được coi là ngôn ngữ tiêu chuẩn của mọi lập trình viên)
- C# là ngôn ngữ nếu muốn làm việc với hệ sinh thái của Microsoft (hay là muốn có lợi thế để xin vào Microsoft làm việc)
- Javascript cũng là một lựa chọn rất tốt nếu muốn học 1 thứ làm nhiều thứ (Web, App, Ứng dụng đa nền tảng…) học ngôn ngữ lập trình nào.
Lập trình ứng dụng di động
- Java, Kotlin là ngôn ngữ nên chọn nếu muốn Làm Ứng dụng cho Android
- Swift hoặc Objective – C là ngôn ngữ lập trình nên chọn nếu muốn làm Ứng dụng cho iOS
- Chọn học Javascript và học lên ReactNative để làm ứng dụng cho cả Android, iOS. (Cũng có thể chọn Typescript và học lên NativeScript)
- C, C++, C# hoặc Ruby cũng là ngôn ngữ bạn nên tham khảo khi thích mảng Lập trình ứng dụng di động.
Phân tích dữ liệu
- R là ngôn ngữ lập trình rất mạnh trong phân tích dữ liệu
- Python là ngôn ngữ Lập trình khá mạnh trong mảng này và cũng dễ học hơn R
- Java là ngôn ngữ đa năng là một ngôn ngữ được yêu thích nhất nếu bạn muốn sau này làm về mảng Trí tuệ Nhân tạo (AI)
- Python là ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trong mảng Trí tuệ Nhân tạo
- Java cũng là ngôn ngữ lập trình trí tuệ nhân tạo tuyệt vời
- Lisp, C++ là ngôn ngữ lập trình AI bạn nên thử.
Robotic
- C, C++ là một lựa chọn tốt
- Java cũng là một lựa chọn có thể sử dụng.
IOT (Internet of Things)
- C là một lựa chọn hàng đầu
- Java là ngôn ngữ Lập trình phổ biến được cách chuyên gia khuyên dùng cho IOT
- Python là ngôn ngữ dễ học, khả năng ứng dụng khá nhiều trong IOT
- Bạn cũng có thể sử dụng Swift, Javascript hoặc PHP để phát triển IOT
- Nếu bạn muốn sau này làm về lĩnh vực Game:
- C có thể là một lựa chọn tốt để bắt đầu với các Game đơn giản.
- C++ nếu bạn muốn làm những game bom tấn
- C# nếu bạn muốn làm việc với Game Engine Unity
- Java cũng là một lựa chọn tốt
- Python cũng có thể.
Một số ngôn ngữ lập trình và lợi ích khi học
Python
Python là một trong những ngôn ngữ lập trình được lựa chọn nhiều nhất để học đầu tiên vì tính đơn giản và sử dụng rộng rãi của nó. Mã nguồn Python rất dễ đọc, đòi hỏi ít thời gian hơn, ít dòng code hơn, và đòi hỏi ít khái niệm cần phải học để đạt được một mục đích xác định hơn. Đó là bước đệm tuyệt vời để học các ngôn ngữ lập trình phức tạp hơn. Dưới dây là những lợi ích của việc học Python:
- Trong các ngành, các nhà phát triển dựa vào Python để tự động hóa, dữ liệu lớn và khai thác dữ liệu. Đó là lý tưởng cho các ứng dụng có mục đích chung.
- Python được sử dụng để phát triển nguyên mẫu, đơn giản, dễ học và dễ làm việc. Và quan trọng nhất là rất linh hoạt
- Python cung cấp nhiều thư viện có thể được sử dụng trên nhiều ứng dụng khác nhau. Thư viện là tập hợp các tài nguyên giúp hợp lý hóa việc phát triển ứng dụng. Thay vì viết mọi đoạn code từ đầu, chúng ta có thể sử dụng các thư viện chứa nhiều hàm và lớp được viết sẵn.
- Python có cú pháp rất ngắn gọn. Điều này đúng ngay cả khi so sánh với các ngôn ngữ lập trình cấp cao khác chẳng hạn như Java.
- Tính di động là một trong những điểm mạnh khác của Python. Tính di động đề cập đến khả năng chạy trên nhiều hệ điều hành (HĐH) khác nhau của ứng dụng.
- Python có các ứng dụng trong nhiều ngành khác nhau. Ngôn ngữ này đặc biệt là một lựa chọn mạnh mẽ nếu bạn quan tâm đến các lĩnh vực như máy học , khoa học dữ liệu, phát triển trò chơi và phát triển web phụ trợ .
- Học Python có thể giúp bạn có được công việc lập trình viên mà bạn yêu thích. Các nhà phát triển Python đang có nhu cầu ở cả các công ty lớn (chẳng hạn như Netflix) và các tổ chức và công ty nhỏ hơn.
Javascript
Mối quan tâm lớn nhất mà hầu hết các nhà phát triển có là số lượng ngôn ngữ họ cần học. Một dành cho giao diện người dùng, một dành cho phụ trợ, một dành cho ứng dụng trên thiết bị di động và toàn bộ phần còn lại dành cho phát triển trò chơi. Câu hỏi đặt ra là nên học ngôn ngữ nào để giải quyết tất cả những vấn đề này? Câu trả lời là Javascript
JavaScript có thể được coi là ngôn ngữ lập trình được hỗ trợ nhiều nhất, do tất cả các trình duyệt web đều hỗ trợ JavaScript. JavaScript được coi là 1 trong 3 thành phần căn bản của web: HTML chứa nội dung, CSS chứa giao diện và JavaScript đảm nhiệm vai trò tương tác động. Dưới đây là những lợi ích khi học Javascript:
- Javascript là ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất được sử dụng bởi các nhà phát triển chuyên nghiệp hiện nay. Ngay cả các nhà phát triển backend cũng chọn ngôn ngữ này thường xuyên hơn.
- Đây là ngôn ngữ mặc định của Internet. Bạn không cần tìm đâu xa ngoài trình duyệt của mình để có bằng chứng vì rất có thể Javascript được sử dụng để phát triển nó. Vì trình duyệt là một phần cần thiết trong trải nghiệm trực tuyến của bất kỳ người dùng nào.
- Đa năng và được sử dụng trong dữ liệu lớn, phát triển đám mây, giao diện người dùng, phụ trợ, chuỗi khối, học máy, AI, tự động hóa…
- Vì nó đã được cài đặt trên mọi trình duyệt web ngày nay, nên JavaScript giúp các bạn mới khỏi công việc thiết lập môi trường phát triển. Người mới có thể nhảy vào và bắt đầu viết mã. Ngoài ra còn có một cộng đồng trực tuyến lớn cung cấp hỗ trợ và lời khuyên.
- Không chỉ là ngông ngữ tự nhiên để sử dụng mà còn rất dễ tiếp thu. Javascript biến các chi tiết phức tạp thành tóm tắt, giúp mọi thứ trở nên dễ dàng hơn cho người mới. Không giống như các ngôn ngữ cấp cao, Javascript có nhiều cảm giác ngôn ngữ tự nhiên hơn
- Được sử dụng cho cả Front End và Back End. Ngoài ra, khả năng tương thích của JS với các framework nổi bật như React, Vue, Node, v.v. khiến JS càng được các nhà phát triển ưa thích hơn.
- Game là một ngành kinh doanh lớn ngày nay và các nhà phát triển biết Javascript có thêm lợi thế đó. Tính linh hoạt, sức mạnh và khả năng dễ dàng tạo hiệu ứng hình ảnh khiến ngôn ngữ này trở nên hoàn toàn phù hợp với các nhà phát triển trò chơi.
Java
Java là ngôn ngữ lập trình phổ biến thứ 2 trên thế giới. Java áp dụng gần như triệt để các nguyên tắc lập trình hướng đối tượng (OOP) – một mô hình được thực hiện trên hầu hết các ngôn ngữ hiện đại như C++, Perl, Python và PHP. Khi đã học Java, bạn sẽ dễ dàng nắm bắt được các ngôn ngữ OOP khác.
Java được sử dụng cho rất nhiều mục đích (viết ứng dụng nền web, nền Windows, nền Android hoặc gần như là bất cứ hệ điều hành nào khác). Hệ thống như C, Java vẫn cho phép bạn sử dụng các phần quan trọng như hệ thống tập tin, đồ họa, âm thanh, mạng… trên các hệ điều hành khác nhau. Dưới đây là những lợi ích khi học Java:
- Phần tốt nhất khi học Java là bản chất thân thiện với người mới bắt đầu. Cú pháp của Java rất giống với các tiền thân của nó như C/ C++… Tất nhiên, Java đã kế thừa các tiền thân đó, nhưng Java cũng đi kèm với một số tính năng nâng cao để hỗ trợ lập trình viên
- Java có giao diện lập trình ứng dụng (API) phong phú bao gồm nhiều lớp, gói, giao diện Java… Điều này hữu ích cho việc xây dựng các ứng dụng mà không nhất thiết phải triển khai bên trong của chúng.
- Các thư viện mã nguồn mở có các tài nguyên có thể được sao chép, nghiên cứu, thay đổi, chia sẻ… Có nhiều thư viện mã nguồn mở trong Java như JHipster, Maven, Google Guava, Apache Commons… có thể được sử dụng để việc phát triển dễ dàng hơn
- Một trong những lý do khiến Java rất phổ biến đối với các lập trình viên cá nhân là nó được cung cấp miễn phí theo Oracle Binary Code License (BCL).
- Java độc lập với nền tảng vì mã nguồn Java được trình biên dịch chuyển đổi thành mã byte, sau đó có thể được thực thi trên bất kỳ nền tảng nào bằng máy ảo Java.
- Java rất linh hoạt vì nó được sử dụng để lập trình các ứng dụng trên web, thiết bị di động, máy tính để bàn… Ngoài ra, Java có nhiều tính năng như mã hóa động, nhiều tính năng bảo mật, đặc điểm độc lập với nền tảng… khiến nó trở nên khá linh hoạt.
C++
C++ là một ngôn ngữ nền tảng cho nhiều ngôn ngữ. Đây là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng có các tính năng của các mô hình lập trình bắt buộc. C++ cũng có một số tiện ích bổ sung như classes, inheritance, default function argument…
C++ đóng một vai trò không thể thiếu trong thời hiện đại vì nhiều hệ thống như hệ điều hành, trình duyệt web, cơ sở dữ liệu… đều có code C++ trong ít nhất một số phần của cơ sở code. Hơn nữa, C ++ khá hữu ích trong các lĩnh vực hiệu suất quan trọng vì tốc độ của nó. Dưới đây là những lợi ích khi học C++:
- C++ là một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất trên thế giới. Ngoài ra các nhà phát triển C++ khá được săn đón và được trả lương cao trong ngành.
- C++ có Standard Template Library(STL) rất hữu ích vì nó giúp viết code ngắn gọn và nhanh chóng theo yêu cầu.
- Có nhiều cơ sở dữ liệu hiện đại như MySQL, MongoDB…. được viết bằng C++. Điều này là do ngôn ngữ này khá hiện đại. Nhiều cơ sở dữ liệu được viết bằng C++ được sử dụng trong hầu hết các ứng dụng như YouTube, WordPress, Twitter, Facebook…
- Tất cả các hệ điều hành chính như Windows, Linux, Android, Ubuntu, iOS , v.v. đều được viết bằng sự kết hợp giữa C và C++.
- C++ phù hợp với các dự án lớn như trình biên dịch, hệ thống lưu trữ đám mây, cơ sở dữ liệu, phát triển trò chơi, thiết kế đồ họa…
- C++ là ngôn ngữ cấp trung gian, học ngôn ngữ này sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về cấu trúc lập trình.
Swift
Swift là ngôn ngữ lập trình tổng hợp và đa mục đích với mã nguồn mở, dùng để phát triển các ứng dụng iOS hoặc Mac OS. Mặc dù phát triển dựa trên cấu trúc của Objective-C nhưng Swift được đánh giá là nhanh hơn, an toàn hơn, dễ đọc và dễ debug. Dưới đây là những lợi ích khi học Swift:
Không giống như Objective-C, Swift yêu cầu ít code hơn. Việc chuyển đổi những công nghệ sử dụng JavaScript, Java, C#… sang Swift không gặp khó khăn nào.
Do cập nhật thường xuyên nên mỗi bản phát hành mới của Swift cũng được đánh giá là kém ổn định. vì vậy nó được ít người sử dụng hơn.
C#
Ngôn ngữ này được các nhà phát triển đánh giá cao là ngôn ngữ có cấu trúc, biên dịch nhanh hơn, có thể cập nhật & mở rộng, hướng thành phần, tích hợp hoàn chỉnh với thư viện .NET, v.v.
C# được Microsoft phát triển chủ yếu cho .Net framework. Ngôn ngữ này được sử dụng rộng rãi để phát triển trò chơi cùng với sự phát triển của các ứng dụng Windows, ứng dụng phía máy chủ.
C# thường được coi là một trong những ngôn ngữ lập trình linh hoạt nhất lấy ý tưởng để xây dựng các ứng dụng mạnh mẽ trong hệ sinh thái. Nó hướng đối tượng, hoàn hảo dành cho người mới bắt đầu:
- C# rất linh hoạt và cho phép chạy trong hệ sinh thái .NET
- Các lập trình viên thành thạo C và C++ có thể thành thạo C#, họ không cần học thêm bất kỳ khóa học nào.
- C# là sự phù hợp tự nhiên để xây dựng các trang web và ứng dụng động. Vì đây là các trang web hướng đối tượng được xây dựng bằng C# có thể dễ dàng mở rộng và rất hiệu quả
Ruby
Mặc dù không còn phổ biến như trước, Ruby vẫn là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến và được sử dụng rộng rãi nhất. Nó đặc biến phổ biến cho người mới bắt đầu. Dưới đây là những lợi ích của việc học Ruby:
- Ruby on Rail là phiên bản phổ biến nhất. Tuy nhiền Ruby không chỉ có Rail. Nó liên tục phát triển. Hiện có một giải pháp gọn nhẹ được gọi là Sinatra.
- Để bắt kịp thời đại, các framework cung cấp các cách tiếp cận khác nhau như Hamani và thậm chi cả các framework event sourcing ngày càng trở nên phổ biến
- Mục tiêu của Ruby là đáng tin cậy, nhất quán. Người mới bắt đầu và các chuyên gia đều sử dụng ngôn ngữ này vì bộ thực hành được thiết lập tốt
Không chỉ trong bài viết này mà ngay cả các bài viết trước mình cũng đã giới thiệu cho các bạn về sự đa dạng của ngôn ngữ lập trình vì thế trước khi có kết quả cho câu hỏi: “Nên học ngôn ngữ lập trình nào?” bạn phải nắm rõ được: Nhu cầu của thị trường như nào, niềm đam mê của bản thân như nào: Lập trình web, mobile,… hay năng lực của mình đến đâu…
- Xem thêm: Rèn luyện tư duy lập trình
