Lập trình dường như là một môn học đáng sợ và khó có thể vượt qua. Điều này đặt ra câu hỏi: Học lập trình có khó không? Như bất kỳ lập trình viên nào cũng sẽ nói với bạn học lập trình không thực sự khó khăn, nhưng khi mới bắt đầu sẽ gặp một chút khó khăn cần phải vượt qua.
Bạn phải học rất nhiều khái niệm mới, chẳng hạn như hàm, vòng lặp và biến. Và sau đó là các ngôn ngữ. Nhưng thực sự thì lập trình khó đến mức nào? Không có bằng đại học ngành liên quan có vào được công ty công nghệ hay không?
Lập trình là gì?
Trước khi tìm hiểu rõ hơn về các vấn đề xoay quanh lập trình thì chúng ta phải hiểu được lập trình là gì?
Học lập trình là học những kỹ năng cần thiết để sử dụng cho các ngôn ngữ lập trình như viết các chương trình, phần mềm, ứng dụng,…
Chúng ta thường gọi những người làm công việc lập trình là các lập trình viên.
Lập trình là cách mà các lập trình viên hướng dẫn máy tính thực hiện những công việc, nhiệm vụ khác nhau thông qua việc sử dụng các ngôn ngữ lập trình và viết các chương trình cho các thiết bị.
Lập trình là một trong những ngành quan trọng của công nghệ thông tin. Các lập trình viên không chỉ cần phải viết được code mà còn phải xây dựng, thiết kế, bảo trì và nâng cấp hệ thống liên quan.
Học lập trình có khó không?
Thực tế thì việc học lập trình khó hay dễ thì phụ thuộc vào chính người học nó. Nếu bạn thực sự yêu thích lập trình muốn mở rộng và nghiên cứu kiến thức về nó thì dù có khó khăn đến mới thì bạn cũng sẽ không ngại. Ngược lại với những ai học hời hợt không thật sự đam mê thì có học nữa học mãi cũng không thể nào tiếp thu được.
Muốn học tốt lập trình thì bạn cần phải chuẩn bị một tinh thần học hỏi sáng tạo và sự kiên nhẫn cao độ, có một tư duy lập trình vững vàng
Mặc dù việc học lập trình không hề dễ dàng nhưng nếu bạn làm tốt thì nhất định sẽ có một tương lai rộng mở.
Điều gì khiến việc học trình trở nên khó khăn?
Lý do chính tại sao lập trình được coi là khó học chủ yếu là do sự phức tạp của các hướng dẫn mà máy tính hiểu được. Bạn không thể hướng dẫn máy tính bằng tiếng Anh hoặc bất kỳ ngôn ngữ nào khác của con người. Các lập trình viên phải học các ngôn ngữ lập trình khác nhau, tùy thuộc vào loại dự án mà họ đang thực hiện.
Quá nhiều ngôn ngữ phức tạp
Có hàng chục ngôn ngữ lập trình phổ biến và những ngôn ngữ mới được tạo ra mỗi ngày. Tính linh hoạt khiến việc quyết định học (những) ngôn ngữ nào trở nên khó khăn.
Từ vựng
Để viết code, bạn cần hiểu từ vựng của ngôn ngữ lập trình đang sử dụng. Điều này có thể khó khăn nếu bạn không có nền tảng kỹ thuật hoặc nếu bạn không quen thuộc với bất kỳ ngôn ngữ lập trình nền tảng nào như C.
Thiếu nguồn tài nguyên
Có rất nhiều tài nguyên trực tuyến để học lập trình, nhưng chúng không phải lúc nào cũng dễ tìm hoặc sử dụng. Tuy nhiên, việc tìm ra nguồn tài nguyên tốt nhất để học lập trình khiến người mới bắt đầu gặp khó khăn.
Khó khăn trong việc hiểu logic
Để viết code, bạn cần có khả năng hiểu và sử dụng các câu lệnh logic. Nếu bạn không quen làm việc với các khái niệm trừu tượng phức tạp, bạn có thể gặp khó khăn trong việc nắm bắt một số ý tưởng.
Tính không chắc chắn
Lập trình nổi tiếng là một trong những môn học khó thành thạo nhất. Xem xét sự khác biệt của nó so với các hình thức giáo dục truyền thống, bao gồm bằng đại học về khoa học máy tính, không khó để hiểu tại sao một số người gặp khó khăn khi học cách viết code
Học lập trình khá khó hiểu
Khi bạn bắt đầu học lập trình với một tâm thế là học lập trình rất khó hiểu thì sẽ ảnh hướng khá nhiều đến tâm lý của bạn. Có thể là sự chán nản, lo lắng, thấp thỏm,…sẽ ảnh hưởng đến chất lượng học tập của bạn. Thay vì như thế bạn có thể nghĩ nó theo hướng tích cực hơn để tạo động lực cố gắng học tập hơn cho bản thân mình.
Khi bạn đã thực sự quen với việc học lập trình rồi thì bạn sẽ nhận ra rằng nó cũng khá là thú vị và không quá khó hiểu như chúng ta thường nghĩ.
Việc chịu khó tìm tòi nghiên cứu, học sâu hơn các kiến thức liên quan đến lập trình sẽ là chìa khóa đầu tiên giúp bạn thành công với chuyên ngành này.
Học code rất khó nhớ?
Nếu bạn đang bắt đầu tập tành với lập trình thì những đoạn code ngắn và đơn giản sẽ không thể nào làm khó được bạn. Nhưng nếu bạn muốn viết được Code một ứng dụng hay một phần mềm hoàn chỉnh sinh động thì bạn cần phải biết cách sử dụng đến rất nhiều mã lệnh kéo theo đó là hàng trăm những dòng code phức tạp, khó nhằn.
Điều này có thể sẽ khiến bạn nản lòng mà bỏ cuộc nhưng nếu bạn cố gắng tiếp tục kiên trì hoàn thiện các kỹ năng của mình thì chắc chắn bạn sẽ thành công.
Làm thế nào để bắt đầu với lập trình?
Xây dựng nền tảng
Hiểu những điều cơ bản luôn là điều cần thiết khi học một cái gì đó mới. Sẽ mất một chút thời gian, nhưng sự kiên trì là chìa khóa, vì bạn phải bắt đầu với các nguyên tắc cơ bản trước khi có thể tiếp tục.
Một số chủ đề cơ bản trong lập trình là:
- Định nghĩa về biến
- Cú pháp cơ bản
- Kiểu dữ liệu và cấu trúc
- Cấu trúc điều khiển luồng (điều kiện và vòng lặp)
- Lập trình chức năng
- Lập trình hướng đối tượng
- Gỡ lỗi
- IDE và môi trường mã hóa
- Thuật toán
Ngoài ra bạn nên tìm hiểu về các loại ngôn ngữ lập trình khác nhau, chẳng hạn như:
- Ngôn ngữ lập trình thủ tục: Loại ngôn ngữ này sử dụng một tập hợp các thủ tục để giải quyết vấn đề. Code được viết theo trình tự và đầu ra được tạo sau khi code được thực thi.
- Ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng: Ngôn ngữ này sử dụng các đối tượng để thiết kế các ứng dụng. Nó giúp bạn tạo các mô-đun code có thể tái sử dụng và giúp dễ dàng mở rộng chức năng của ứng dụng.
- Ngôn ngữ lập trình chức năng: Một ngôn ngữ như vậy sử dụng các chức năng để giải quyết vấn đề. Nó không sử dụng bất kỳ cấu trúc vòng lặp nào và các biến không được phép thay đổi giá trị.
- Ngôn ngữ lập trình khai báo: Loại ngôn ngữ này được sử dụng để thực hiện các truy vấn. Nó chủ yếu được sử dụng trong các hệ thống cơ sở dữ liệu. Vì ngôn ngữ này chứa một số lệnh giới hạn nên nó khá dễ học.
Khi bạn đã hiểu cơ bản về các khái niệm này, bạn có thể bắt đầu học một ngôn ngữ lập trình cụ thể.
Khi bạn bắt đầu, điều quan trọng là chọn đúng ngôn ngữ lập trình. Bắt đầu với một ngôn ngữ lập trình mà bạn đam mê sẽ giúp bạn học dễ dàng hơn và mang lại cho bạn động lực cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình.
Chọn 1 ngôn ngữ để tập trung vào
Học lập trình có khó không nếu bạn đảm nhận mọi thứ cùng một lúc? Chắc chắn rồi, nhưng nếu bạn tập trung vào một ngôn ngữ cụ thể tại một thời điểm, bạn có thể dễ dàng thành thạo nó.
Có rất nhiều ngôn ngữ lập trình để lựa chọn. Chỉ cần tìm một trong số đó là tốt nhất cho bạn và tập trung vào đó.
Sử dụng các tài nguyên miễn phí
Nếu không muốn chi tiền trả trước cho việc học lập trình, thay vào đó, bạn có thể chọn các tài nguyên miễn phí, bao gồm hướng dẫn trực tuyến, diễn đàn, ebook và bài viết.
Nhược điểm chính của việc sử dụng các tài nguyên miễn phí này là bạn sẽ không có người hướng dẫn riêng khi gặp khó khăn. Tuy nhiên, hầu hết thời gian bạn có thể tìm sự giúp đỡ trên các diễn đàn trực tuyến, mạng xã hội…
Một lựa chọn khác là xem các video YouTube. Đây là một cách hay để chọn một chủ đề cụ thể một cách nhanh chóng. Chẳng hạn Learncode.academy là một kênh YouTube nơi người sáng tạo hướng dẫn bạn về nhiều chủ đề, như jQuery, JavaScript…
Bạn cũng có thể xem Khan Academy vì trang web miễn phí này có rất nhiều video ngắn về các chủ đề khác nhau, bao gồm JavaScript nâng cao, phát triển trò chơi, CSS và HTML.
Tham gia một khóa học
Tham gia một khóa học về lập trình là một cách hay khác để có được kiến thức lập trình cơ bản. Cần có thời gian và công sức, nhưng nếu bạn sẵn sàng đầu tư thời gian tận tâm, bạn sẽ sớm trở thành một lập trình viên. Và các khóa học cũng cung cấp sự hỗ trợ cố vấn từ các chuyên gia trong ngành, những người sẽ hướng dẫn và hỗ trợ bạn trong suốt hành trình học tập của mình.
Thực hành dự án phú
Cùng với việc học, bạn cũng nên làm việc trên một dự án phụ. Nó có thể là bất cứ thứ gì từ một chương trình nhỏ cho đến một trang web. Làm điều này sẽ giúp bạn học các công nghệ và ngôn ngữ lập trình mới. Ngoài ra, nó cũng sẽ cung cấp cho bạn kinh nghiệm làm việc trong một dự án thực.
Đảm bảo ghi lại tiến trình trong khi làm việc. Bằng cách này, bạn có thể suy nghĩ về những gì đã được học và cách để cải thiện.
Tập trung vào các kỹ năng mềm
Các lập trình viên cũng phải có một số kỹ năng mềm, chẳng hạn như giao tiếp, giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Để thành công, bạn cần giao tiếp với các thành viên khác và các bên liên quan một cách hiệu quả. Bạn cũng cần hiểu các yêu cầu của khác hàng và sau đó chuyển chúng sang ngôn ngữ lập trình.
Kỹ năng giải quyết vấn đề rất quan trọng vì bạn sẽ thường xuyên gặp phải sự cố khi code, kiểm thử hoặc thâm chí trong môi trường sản xuất. Điều quan trọng là phải hiểu vấn đề và giải quyết nó càng sớm càng tốt.
Cần luyện tập gì để việc học lập trình trở lên dễ dàng hơn?
Bên cạnh các kiến thức lập trình, nắm vững điểm mạnh, yếu của các loại ngôn ngữ cấp cao thì có khá nhiều kỹ năng khác mà các lập trình viêc tương lai có thể rèn luyện để việc học lập trình trở lên dễ dàng hơn:
Tư duy toán học và logic
Đối với một lập trình viên, tư duy toán học không chỉ là một khía cạnh lạ lẫm nữa mà còn trở thành một phần quan trọng của logic. Lập trình không chỉ đơn thuần là việc viết mã code mà còn liên quan đến việc áp dụng những thuật toán phức tạp và làm việc với các con số. Điều này đặt ra yêu cầu cao với tư duy toán học để giúp phần mềm được phát triển trở nên tối ưu nhất.
Không chỉ là về việc viết mã, tư duy toán học là chìa khóa giúp lập trình viên giải quyết các vấn đề phức tạp từ khách hàng một cách hiệu quả nhất thông qua những đoạn mã lập trình. Điều này đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng tư duy logic để phân tích, đánh giá, và giải quyết vấn đề một cách khoa học và minh bạch.
Lập trình viên giỏi không chỉ đơn giản là chọn được phương án giải quyết tốt nhất mà còn biến nó thành những đoạn mã lập trình thần sầu, tạo ra những giải pháp vững chắc và hiệu quả. Tư duy logic và toán học chính là bí quyết giúp họ vượt qua mọi thách thức và tạo ra những sản phẩm phần mềm xuất sắc.
Trau rồi tiếng anh, đọc hiểu sách lập trình Tiếng Anh
Dù có vẻ không có liên quan, nhưng việc nâng cao kỹ năng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, mang lại nhiều lợi ích cho lập trình viên không chỉ trong quá trình học tập mà còn trong sự phát triển chuyên môn của họ.
Việc học lập trình chỉ bằng một ngôn ngữ tiếng Việt có thể tạo ra nhiều hạn chế về tài nguyên, trong khi ngành công nghệ số ngày càng cập nhật và biến đổi liên tục. Chính vì vậy, việc nắm vững ngôn ngữ làm việc của mình giúp lập trình viên dễ dàng đọc hiểu tài liệu, tra cứu mã nguồn trên Google bằng tiếng Anh, và thậm chí là tham gia vào các dự án toàn cầu.
Trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay, các công ty quốc tế mở cửa chào đón các lập trình viên Việt Nam tham gia vào các dự án lớn của họ. Sở hữu vốn tiếng Anh đủ, bạn sẽ có lợi thế lớn hơn để góp phần vào những dự án đẳng cấp và đem đến những đoạn mã lập trình chất lượng cao cho các tập đoàn hàng đầu.
Phân tích và giải quyết vấn đề
Nếu nhìn sâu vào nguồn gốc của vấn đề, việc viết mã chỉ đơn giản là một công cụ, một phương tiện để đưa ra những giải pháp tối ưu nhất cho thách thức mà khách hàng đang đối diện. Điều này nói lên rằng, khả năng phân tích và hiểu rõ vấn đề là chìa khóa quan trọng giúp lập trình viên tiếp cận và giải quyết công việc một cách hiệu quả.
Tư duy phản biện
Tư duy phản biện không chỉ là quá trình đối đầu với ý kiến của người khác, mà còn là khả năng tự đặt câu hỏi và tự đánh giá những đoạn mã mà bạn tự viết. Liệu phần code này đã thực sự hiệu quả? Có cách triển khai nào tốt hơn không? Việc liên tục đặt ra những thách thức và tự đặt câu hỏi sẽ đưa bạn đến những khía cạnh mới, giúp bạn phát triển kỹ năng lập trình của mình một cách toàn diện.
Học lập trình ở đâu để đảm bảo chất lượng học tập
Tự nghiên cứu, tự học các ngôn ngữ lập trình
Khám phá thế giới lập trình đồng nghĩa với việc bước vào một lãnh vực rộng lớn, với vô vàn những tri thức và chuyên ngành đa dạng. Đối với những người mới, việc xây dựng nền tảng vững chắc là quan trọng hàng đầu. Để đạt được điều này, sự tìm hiểu và tiếp xúc với các kiến thức lập trình cơ bản là không thể thiếu. Hãy khám phá, học hỏi, và bạn sẽ mở ra cánh cửa cho một thế giới lập trình đầy sáng tạo và thách thức.
Lựa chọn nhóm ngành phù hợp trong nghề lập trình
Lập trình, như một thế giới đa dạng và mênh mông, mở ra trước bạn vô số cánh cửa và cơ hội. Trong giai đoạn đầu của hành trình học lập trình, việc tìm hiểu và lựa chọn mảng ngành phù hợp với đam mê của bạn là quan trọng. Dưới đây là một số vai trò lập trình viên phổ biến mà bạn có thể khám phá:
- Web developers: Xây dựng và phát triển các trang web và ứng dụng trực tuyến.
- Software developers: Tạo ra các ứng dụng và phần mềm đa dạng, từ ứng dụng di động đến phần mềm máy tính.
- Nhà kho học phân tích dữ liệu: Khám phá, phân tích, và trích xuất thông tin từ dữ liệu để hỗ trợ quyết định và dự đoán.
Mobile developers: Tập trung vào việc xây dựng ứng dụng cho điện thoại di động và máy tính bảng.
Quản Trị Viên Cơ Sở Dữ Liệu: Đảm bảo hệ thống cơ sở dữ liệu hoạt động mượt mà và hiệu quả.
Những Vai Trò Khác: Đa dạng từ chuyên gia bảo mật, nhà phân tích hệ thống đến chuyên viên trải nghiệm người dùng.
Với sự thịnh hành của công nghệ và cuộc cách mạng số, việc học lập trình mở ra cánh cửa cho nhiều cơ hội nghề nghiệp. Danh sách trên chỉ là một phần nhỏ trong thế giới đa dạng của lập trình, nếu bạn chưa tìm thấy mảng nào kích thích, hãy tiếp tục khám phá và đừng bao giờ nản chí.
Mức thu nhập của lập trình cao hay thấp?
Một điều chắc chắn là mức lương cao hay thấp phụ thuộc vào trình độc chuyên môn của bạn. Nếu bạn đã thành thạo các kỹ năng về code thì cơ hội việc làm với mức lương cao đến với bạn là điều đương nhiên. Hiện nay khi càng ngày càng có nhiều công ty về công nghệ ra đời thì nhu cầu tuyển dụng ngành lập trình sẽ càng nhiều. Vì thế mà bạn sẽ không cần phải quá lo lắng khi không tìm được một công việc tốt với những mức lương ưu đãi tốt nhất cho mình.
Ngoài ra khi bạn đã vững tay nghề thì bạn có thể kiếm thêm thu nhập từ các dự án nhận làm thêm ở bên ngoài thay vì chỉ nhận nguyên mức lương ở công ty chính thức.
Như vậy lập trình là một công việc có nhiều cơ hội thăng tiến ngày ở hiện tại và cả ở tương lai.
Qua bài viết này chúng tôi hy vọng bạn sẽ có cái nhìn rõ hơn về việc học lập trình có khó hay không? Nếu bạn yêu thích công việc này thì hãy đừng chần chờ ngại khó mà hãy kiên trì học tập và rèn luyện kiến thức cũng như là các kỹ năng cần thiết để trở thành một lập trình viên chuyên nghiệp. Khi mọi khó khăn qua đi thì một tương lai rộng mở sẽ chờ đón bạn ở phía trước, chúc bạn thành công!
Tham khảo: Những cuốn sách lập trình Java bằng tiếng Việt hay nhất
